مقدمه: اینولین به دلیل ویژگی‌های مفید تغذیه‌ای و اثرات پری بیوتیک به طور گسترده‌ای در جهان مورد استفاده می‌باشد. ریشه باباآدم منبع غنی از اینولین می‌باشد. امروزه استفاده از امواج فراصوت با توجه به اثرات مؤثر آن، رو به گسترش می‌باشد. اثرات مکانیکی امواج فراصوت و کاویتاسیون‌های تولید شده، باعث افزایش نفوذپذیری حلال به داخل سلول‌های گیاهی و به دنبال آن افزایش راندمانی استخراج در دماهای پایین می‌شود.

 هدف: بهینه‌سازی شرایط استخراج اینولین به کمک امواج فراصوت.

روش بررسی: در این بررسی اعمال امواج فراصوت به صورت مستقیم و طراحی آزمایش شامل کاربرد طرح مرکب مرکزی بود. در این طرح، روش سطح پاسخ، جهت یافتن حالت بهینه اثر متقابل فاکتورها و برآورد بهترین شرایط فرآیند با کمترین تعداد آزمایش، استفاده شد. براین اساس؛ جهت تعیین میزان اینولین در محلول استخراجی، ترکیب‌های مختلف زمان (5 - 25 دقیقه)، دما (20 - 60 درجه سانتی‌‌گراد) و شدت صوت (20 - 100 درصد) مورد مطالعه قرار گرفت و میزان قند کل و قند احیاء اندازه‌گیری شد و سپس برای اندازه‌گیری میزان اینولین، میزان قند احیای محاسبه شده از میزان قند کل به دست آمده کسر شد. راندمان استخراج اینولین (درصد) به روش مقابل قابل محاسبه است = (مقدار اینولین × حجم عصاره استخراجی/ مقدار پودر ریشه باباآدم) ×100.

نتایج: با توجه به مدل تجربی به دست آمده، ارتباط میان متغیرهای مورد مطالعه مناسب تشخیص داده شد . بر اساس آزمایش‌های انجام شده شرایط بهینه استخراج اینولین با اعمال امواج فراصوت و دستیابی 35/24 درصد راندمان استخراج، دمای 8/36 ‌درجه سانتی‌گراد، زمان 25 دقیقه و شدت صوت 2/83 ‌درصد تعیین شد.