مقدمه: رزماری یا اکلیل کوهی با نام علمی لاتین Rosmarinus officinalis L. گیاهی است متعلق به خانواده نعناییان که به دلیل ویژگی‌های ضدمیکروبی، ضداکسیدانی و ضدموتاژنیک به طور گسترده در صنایع پزشکی، دارویی و غذایی استفاده می‌شود.

هدف: در این پژوهش شناسایی و تعیین مقادیر ترکیبات تشکیل‌دهنده و حداقل غلظت بازدارندگی از رشد اسانس رزماری و مشخص کردن کارایی ریزپوشانی کردن آن در پوشش کیتوزان مورد بررسی قرار گرفت.

روش بررسی: جهت استحصال اسانس از روش تقطیر با آب توسط کلونجر استفاده شد و پس از به دست آوردن اسانس، جداسازی ترکیبات توسط کروماتوگرافی گازی- طیف سنجی جرمی (GC-MS) و شناسایی ترکیبات توسط اندیس کوآتس و زمان بازداری انجام شد، همچنین جهت ریزپوشانی کردن در پوشش کیتوزان از روش امولسیون کردن استفاده شد. برای تعیین حداقل غلظت بازدارندگی از رشد اسانس رزماری از روش رقیق‌سازی در محیط کشت جامد مورد استفاده قرار گرفت.

نتایج: نتایج نشان می‌دهد که بیشترین ترکیبات موجود در اسانس رزماری به دست آمده از برگ‌ها و ساقه گیاه کشت شده در شیراز، ایران و برداشت شده در ماه خرداد عبارت بودند از: آلفا پینن با 3/12 درصد، 1و8- سینئول با 02/12 درصد و کامفن با
2/9 درصد. همچنین بازده استحصال محاسبه شده برای اسانس به دست آمده 4/1 درصد و کارایی ریزپوشانی کردن اسانس در پوشش کیتوزان 33/39 درصد محاسبه شد همچنین میزان حداقل غلظت بازدارنده از رشد اسانس رزماری در برابر باکتری‌های استافیلوکوکوس اورئوس و اشریشیاکلی به ترتیب mg/mL 5/8 و 5/3 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر تعیین شد.

نتیجه‌گیری: رزماری به دلیل داشتن ترکیبات ترپنی مانند آلفا پینن و لینالول در ساختار خودش دارای خواص ضدباکتری و ضداکسیدانی مناسبی می‌باشد از سوی دیگر ازدیاد مقادیر ترکیبات فعال بیولوژیکی و روغن‌های فرار آن باعث بالا رفتن بازده استحصال اسانس این گیاه می‌شود.