پیشزمینه و هدف: برگ سنا از دستهی ملینهای محرک است، خاصیت ملین بودن این گیاه دارویی به سنوزوئیدها، آلوئه امودین و دیانترون موجود در آن برمیگردد که همگی از مشتقات آنتراکینون میباشند و برای معالجهی یبوست، تخلیهی روده قبل از جراحی و یا اعمال و آزمایشهای ویژهی ناحیهی شکم، مورد استفاده قرار میگیرد. یکی از مهمترین موضوعات مطرح شده در استخراج مواد مؤثره در منابع دارویی طبیعی، در بخش آنالیز و صنعت، نوع و روش استخراج از این مواد برای بالا بردن میزان بهرهوری و استحصال این مواد میباشد. این مطالعه با هدف مقایسهی روشهای مختلف عصارهگیری از گیاه سنا و بهینهسازی استخراج مادهی موثرهی سنوزوئید B با استفاده از روش آماری سطح پاسخ در سال 1394 انجام شده است.
روش: برای استخراج عصاره گیاه سنا، روشهای مختلف عصارهگیری شامل ماسیراسیون، ماسیراسیون داینامیک (استیرر)، استفاده از امواج فراصوت، استفاده از امواج مایکروویو و سوکسله با دو نوع حلال اتانول 96 و 60 درصد و در زمانهای مختلف به کاربرده شدند. بهترین روش با در نظر گرفتن میانگین وزن عصاره و ماده موثرهی سنوزوئید B و استفاده از آزمون آماری آنالیز واریانس یک طرفه انتخاب گردید. در مرحله بعد با استفاده از روش آماری سطح پاسخ به بهینهسازی مقدار مادهی موثرهی سنوزوئید B پرداخته شده است.
نتایج: نتایج آزمون آنالیز واریانس یک طرفه نشان داد که با در نظر گرفتن میانگین وزن عصاره استحصال شده و مقدار سنوزوئیدB، روش استیرر به عنوان مناسبترین شیوه عصارهگیری از گیاه سنا میتواند در استخراج صنعتی و دارویی مطرح باشد. نتایج بهینهسازی بهترین روش عصارهگیری با استفاده از روش آماری سطح پاسخ با توجه به متغیرهای اثرگذار نشان داد که دستیابی به بیشینه مقدار ماده مؤثره (009/3 درصد) زمانی اتفاق میافتد که دما برابر 84، زمان 7/119 دقیقه، نسبت ماده به حلال برابر با 04/0 و اندازه صافی برابر با 7/29 میکرون باشد.
نتیجهگیری: در نهایت میتوان نتیجه گرفت که استفاده از روش عصارهگیری ماسیراسیون فعال (استیرر) بهعنوان یکی از بهترین روشهای جداسازی عصاره گیاه سنا در صنعت مطرح بوده و راندمان خروجی ماده مؤثره سنوزوئید B تحت تأثیر شرایط بهینه معرفیشده در بیشترین مقدار خود خواهد بود.
بازنشر اطلاعات | |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |