مقدمه: به‌لیمو با نام علمی Lippia citriodora H.B.K. گیاهی دارویی و معطر از خانواده شاه‎پسند Verbenaceae است.

هدف: شناخت تغییرات محتوای اسانس و میزان E- سیترال (ژرانیال) گیاه دارویی به‎لیمو در پاسخ به القای تنظیم‎کننده‎های رشد گیاهی و ترکیبات فعال‎زیستی بود.

روش بررسی: این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار به اجرا در آمد. فاکتور اول در چهار سطح تیماری شامل تیمار شاهد (بدون القای تنظیم‎کننده رشدی گیاه)، تیمار القای محلول 50 پی.پی.ام اسیدجیبرلیک و 50 پی.پی.ام اسید ایندول بوتیریک، تیمار القای محلول 50 پی.پی.ام اسیدجیبرلیک و 100 پی.پی.ام اسید ایندول بوتیریک و تیمار القای محلول 100 پی.پی.ام اسیدجیبرلیک و 50 پی.پی.ام اسید ایندول بوتیریک و فاکتور دوم شامل القای محرک‎زیستی کیتوزان با دو سطح غلظت صفر و 400 پی.پی.ام و فاکتور سوم شامل القای محرک‎زیستی متانول (MeOH) با دو سطح غلظت صفر و 5 درصد حجمی بود.

نتایج: نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که اثرات سه‎گانه محلول‎پاشی هورمون، متانول و کیتوزان روی ارتفاع بوته، تعداد ساقه فرعی، طول برگ در سطح آماری پنج درصد و روی بقیه خصوصیات مورد اندازه‌گیری در سطح آماری یک درصد معنی‌دار شدند. بیشترین میزان محتوای اسانس در تیمار 400 پی.پی.ام کیتوزان و 5 درصد حجمی متانول مشاهده شد. بیشترین تعداد برگ و میزان E- سیترال در 400 پی.پی.ام کیتوزان و بیشترین وزن تر و خشک ساقه و ریشه، وزن خشک برگ در تیمار حاوی 50 پی.پی.ام اسید جیبرلیک و 100 پی.پی.ام اسید ایندول بوتیریک حاصل شد.

نتیجه‎گیری: به طور کلی اثرات متقابل تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی، متانول و کیتوزان روی محتوای اسانس، میزان E- سیترال و خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی به‎لیمو معنی‌دار و مثبت بوده است.