مقدمه: حضور پاتوژن‌های بیماری‌زا در مرغداری، سلامت طیور و انسان را تهدید می‌نماید. گیاهان آویشن ، مرزنجوش2، مرزه3 و اکالیپتوس4 از گیاهان دارویی با اثرات درمانی فراوان هستند. هدف: بررسی اثرات ضدمیکروبی هریک از این اسانس‏ها به صورت جداگانه و یا به صورت ترکیبی بر سوش‌های مختلف اشیریشیاکلی، سالمونلا تیفی موریوم، آسپرژیلوس نایجر و آسپرژیلوس فلاووس در شرایط آزمایشگاه می‏باشد. روش بررسی: در ارزیابی اثر ضدمیکروبی اسانس‏های گیاهی بر سوش‏های میکروبی از دو روش انتشار در آگار و رقیق سازی لوله‌ای استفاده شد. نتایج: نشان داد اسانس‌های آویشن، مرزنجوش و مرزه از اسانس اکالیپتوس اثر ضد‌میکروبی بیشتری دارد. استفاده از اتانول به عنوان پایه حلال در مقایسه با دی متیل سولفوکساید اثر ضد‌میکروبی اسانس را افزایش می‏دهد. نوع حلال، تفاوت معنی‌داری در اثر بخشی اسانس ایجاد می‌نماید (001/0>p) و در روش انتشار در آگار، قارچ‌ها در مقایسه با باکتری‌ها وآسپرژیلوس نایجر از آسپرژیلوس فلاووس نسبت به اسانس‌های گیاهی حساس‌تر بودند. حساسیت باکتری‌ها نسبت به اسانس‌ها به نوع باکتری و نوع اسانس بستگی دارد. اسانس‌ها بر قارچ‌ها اثر مهاری دارند و اثر قارچ‌کشی اسانس‌های گیاهی از اثر باکتری‌کشی آن‌ها ضعیف‌تر است. نتیجه‌گیری: اثر ضدمیکروبی اسانس‌های مرزنجوش، آویشن و مرزه مربوط به جزء تیمول و کارواکرول به ویژه تیمول آن است. با توجه به نتایج به دست آمده و محدودیت استفاده از ترکیبات شیمیایی در مرغداری‌ها، ضرورت جایگزینی مواد شیمیایی با اسانس‌ها می‌تواند زمینه‌ساز مطالعات آتی، به منظور ساخت ضدعفونی‌کننده‌ها و مکمل‌های غذایی جهت کنترل بیماری‌های انسانی و حیوانی باشد.