مقدمه: گزنه در طب سنتی ایران به عنوان یک داروی کاهنده گلوکز خون معرفی شده است. گزارش‌های علمی متناقضی در خصوص اثر کاهنده گلوکز خون توسط گیاه گزنه وجود دارد.

هدف: این مطالعه به منظور تعیین اثرات مزمن عصاره هیدروالکلی برگ گیاه گزنه بر گلوکز و بر روی بازسازی سلول‌های بتا پانکراس موش‌های صحرایی هیپرگلیسمیک توسط استرپتوزوتوسین انجام شد.

روش بررسی : موش‌های صحرایی ویستار به سه گروه ده‌تایی شاهد، هیپرگلیسمیک و هیپرگلیسمیک با تجویز گزنه مصرف گزنه تقسیم شدند. به حیوانات گروه‌های درمانی میزان mg/kg 100 عصاره گزنه از طریق داخل صفاقی روزانه به مدت چهار هفته تزریق شد. میزان گلوکز خون در هفته اول، سوم و پنجم با استفاده از گلوکومتر اندازه‌گیری شد. همچنین با استفاده از بیهوشی، پانکراس موش‌های صحرایی‌ها تخلیه و با استفاده از متد هیستولوژیک سلول‌های بتا جزایر لانگرهانس شمارش گردید.

یافته‌ها: میانگین میزان گلوکز خون در پایان هفته پنجم در گروه دیابتی در مقایسه با گروه دریافت‌کننده گزنه به نسبت معنی‌داری کمتر بود (2/24 ± 8/253 در برابر 1/28 ± 2/356). درصد سلول‌های بتا جزایر لانگرهانس گروه شاهد 6/73 درصد، در گروه دیابتی 3/1 درصد و در گروه دیابتی با مصرف گزنه 9/1 درصد بود.