مقدمه: استفاده از گیاهان به عنوان دارو، بخشی از فرهنگ مردمان بومی است که طی قرن‌های متمادی در مناطق روستایی شکل گرفته است. این دانش راهنمای مناسبی در کشف داروهای جدید در طب مدرن محسوب می‌شود. هدف: این پژوهش به منظور شناسایی و توصیف گیاهان دارویی، اندام مورد استفاده، نحوه و زمینه استفاده مردمان بومی دهستان زارم‌رود در استان مازندران انجام شده است. روش‌بررسی: پس از آشنایی مقدماتی با منطقه و شناسایی افراد سالخورده و مطلع بومی در رابطه با استفاده از گیاهان دارویی، طی سال‌های 1392 - 1391 اطلاعات موردنیاز از طریق مصاحبه رو در رو گردآوری شده و نمونه‌های گیاهی از رویشگاه‌های طبیعی جمع‌آوری شد. نمونه‌های هرباریومی با استفاده از منابع معتبر فلوریستیکی به دقت نام‌گذاری شده و در هرباریوم دانشگاه پیام‌نور ساری نگهداری می‌شوند. نتایج: گیاهان دارویی منطقه مشتمل بر 64 گونه گیاهی می‌باشد. این گونه‌ها به 51 جنس و 34 تیره تعلق داشته و برای درمان بیماری‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. تیره‌های Rosaceae و Lamiaceae به ترتیب با 9 و 7 گونه به ترتیب با اهمیت‌ترین تیره‌های کاربردی منطقه محسوب می‌شوند. بیشترین موارد مصرف گیاهان دارویی منطقه به ترتیب در درمان ناراحتی‌های دستگاه گوارش، گردش خون و دفع ادرار مشاهده شده است. بر اساس منابع علمی موجود، 16 گونه گیاه دارویی با کاربرد جدید در این منطقه شناسایی شدند. نتیجه‌گیری: اطلاعات کاربردی گیاهان دارویی هر منطقه در حافظه افراد مسن آن مناطق نهفته است و در آینده نزدیک احتمالاً از بین خواهد رفت. لذا مستند کردن این دانش کاملاً ضروری به نظر می‌رسد. علاوه بر این، امکان شناسایی گیاهانی با ویژگی‌های فارماکولوژیک جدید نیز در خلال این نوع مطالعات کاملاً محتمل است.

واژه‌های کلیدی: استان مازندران، اتنوبوتانی، دانش بومی، دهستان زارم‌رود، گیاهان دارویی

متن کامل [PDF 2557 kb]   (4888 دریافت)