مقدمه: تنشهای محیطی و محرکهای زیستی و غیر زیستی از طریق فعال کردن مکانیسم‎های دفاعی گیاهان باعث تولید متابولیت‎های ثانوی و القای پاسخ های فوق حساسیتی می‎شوند.

هدف: این مطالعه با هدف بررسی ‌اثرات سطوح مختلف تنش خشکی و نانولوهای کربنی چند دیواره برتغییرات فیزیولوژیکی و محتوای فلاونوئید، ترکیبات فنلی و ظرفیت آنتی‌اکسیدانی گیاه مریم گلی ایرانی انجام شد.

روش بررسی: این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در گلخانه گروه گیاهان دارویی دانشگاه اراک انجام شد. فاکتور اول تنش خشکی در 4 سطح شامل 100، 75، 50 و 25 درصد رطوبت مزرعه ای (FC) و فاکتور دوم محلول پاشی با نانو‌لوله‌های کربنی چند دیواره (عاملدار و غیر عاملدار) در 4 سطح شامل 0 ، 50، 200 میلی گرم در لیتر (عاملدار) و 50 میلی گرم در لیتر (غیر عاملدار) بود.

نتایج: نتایج نشان داد که تنش خشکی، نانولوله های کربنی چند دیواره و اثر متقابل آنها تاثیر معنی داری بر برخی صفات مورد مطالعه داشتند. به طوریکه اثر تنش خشکی بر محتوای نسبی آب برگ (01/0 > p) و شاخص کلروفیل (05/0 > p) معنی دار شد، اما اثر نانولوله های کربنی بر شاخص نشت الکترولیتهای سلول معنی دار (01/0 > p) بود. همچنین، اثر متقابل تیمارهای آزمایشی بر میزان فنل کل معنی‌دار (01/0 > p) شد. لیکن، بیشترین و کمترین مقدار ترکیبات فنلی به ترتیب در تیمار نانولوله های کربنی چند دیواره عاملدار با غلظت 50 و 200 میلی گرم در لیتر تحت تنش خشکی 25 درصد ظرفیت زراعی بدست آمد. همچنین، بیشترین میزان فعالیت آنتی‌اکسیدانی از عصاره گیاهان تحت تیمار همزمان نانولوله های کربنی چند دیواره عاملدار با غلظت 50 میلی گرم در لیتر و تنش خشکی 25 درصد ظرفیت زراعی حاصل شد.

نتیجه‌گیری: استفاده از نانولوله های کربنی چند دیواره عاملدار با غلظت 50 میلی گرم در لیتر به همراه تنش خشکی 50 درصد ظرفیت زارعی شاخصهای فیزیولوژیکی و فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره گیاه مریم گلی ایرانی را بهبود بخشید.