مقدمه: برخی مواد شیمیایی در گیاهان با نقش آنتی‌اکسیدان شناخته شده‌اند که دارای اثر مهار ‎همولیز گلبول‌های قرمز نیز هستند. امروزه مصرف آنتی‌اکسیدان‌های سنتتیک به دلیل سمیت آنها محدود و توجه جوامع پزشکی به استفاده و یافتن آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی معطوف گشته است. گیاهان دارویی که بتوانند از همولیز سلول‌های خونی نظیر آنچه که در برخی بیماری‌ها وجود دارد، جلوگیری کنند از اهمیت زیادی برخوردارند. هدف: در این مطالعه اثر عصاره‌ متانولی برگ و گوشته گیاه هندوانه ابوجهل، برگ گیاه خاس و برگ و میوه گیاه کرات بر میزان مهار همولیز گلبول‌های قرمز خون مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی: ابتدا عصاره متانولی از هر گیاه به روش سوکسله تهیه شد. نمونه‌های خون از افراد سالم تهیه و به دو گروه کنترل و تست تقسیم شد. جهت القای پراکسیداسیون گلبول‌های قرمز از 2 و ´2 آزوبیس (2 آمیدینو پروپان) دی هیدرو کلرید (35 میلی‌مولار) استفاده شد. اثر هر عصاره بر همولیز القایی گلبول‌های قرمز خون در ده غلظت (از 5 تا 150 میکروگرم بر میلی‌لیتر) مورد بررسی قرار گرفت. میزان همولیز با اندازه‌گیری مقدار هموگلوبین آزاد شده از سلول‌ها در حضور و عدم حضور هر عصاره با استفاده از روش رنگ‌سنجی در طول موج 540 نانومتر تعیین شد. نتایج: در بین عصاره‌های مطالعه شده برای عصاره متانولی برگ گیاه کرات IC50، 58/5 میکروگرم بر میلی‌لیتر و برای عصاره متانولی برگ گیاه خاس IC50، 85/13 میکروگرم بر میلی‌لیتر یعنی بیشترین میزان مهار همولیز در برابر AAPH اندازه‌گیری شد. نتیجه‌گیری: نتایج حاصل نشان می‌دهد که استفاده از گیاه‌های کرات و خاس به عنوان آنتی‌اکسیدان طبیعی علاوه بر پیشگیری و یا درمان بسیاری از بیماری‌ها از جمله همولیز گلبول‌های قرمز خون بر اثر عوامل اکسید کننده می‌تواند قابل مطالعه باشد.